Zmiana podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego

Temat dramatycznej sytuacji Mam, które zostały pokrzywdzone Tarczami Antykryzysowymi, z uwagi na sposób przeliczania zasiłku przez ZUS (problemem jest zmiana podstawy wymiaru zasiłku), od wiosny wciąż nie przestaje być aktualny. Kilka miesięcy walki. Trzy bardziej lub mniej korzystne projekty nowelizacji. To wszystko doprowadziło nas do miejsca, gdzie jeden z nich przeszedł w końcu ścieżkę legislacyjną. Ustawa została podpisana przez Prezydenta.

Dzisiaj w tym artykule chcę konkretnie wskazać:

• kogo dotyczą te przepisy;
• co zrobić, aby otrzymać wyrównanie;
• kogo nie obejmą przepisy;
• czy Mamy, które nie zostały objęte nowelizacją, mogą jeszcze liczyć na zmiany?

Jeśli interesuje Cię całość tego zagadnienia, opisałam to już w poprzednich artykułach na blogu. W artykule Nowelizacja dla Matek pokrzywdzonych Tarczą Antykryzową, znajdziesz historię totalnego chaosu, który został wprowadzony poprzez zdublowane Projekty nowelizacji. Niby takie same, a w praktyce tak bardzo różne… Jeśli zaś chcesz się przyjrzeć problemowi od samego początku, zapraszam Cię do lektury artykułu Obniżenie wymiaru czasu pracy i zasiłku – czyja to wina? Dowiesz się tam więcej o tym, czym jest zmiana podstawy wymiaru zasiłku.

Zmiana podstawy wymiaru zasiłku – podstawa prawna

Z uwagi na fakt, iż w tym samym czasie pojawiły się trzy różne projekty Ustaw, dotyczące poprawienia sytuacji Mam, niezwykle ważne jest, aby mieć świadomość, jaka Ustawa rzeczywiście zaczęła obowiązywać.

8 października Prezydent podpisał Ustawę z dnia 7 października 2020 o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19.

Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po ogłoszeniu, czyli opublikowaniu w Dzienniku Ustaw. Została ona opublikowana 8 października pod numerem 1747. Tym samym od razu zaznaczę, że można już składać wnioski, o których będzie mowa poniżej.

Co bardzo istotne, Ustawa działa z mocą wsteczną w następujących punktach (poszczególne punkty znajdziesz opisane poniżej):

1) art.17 pkt 15 w zakresie art. 31zy13 ust. 1, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą od dnia
31 marca 2020 r.;
2) art. 17 pkt 15 w zakresie art. 31zy 13 ust. 2, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą 
od dnia 24 czerwca 2020 r.;
3)  art. 17 pkt 15 w zakresie art. 31zy13 ust. 3, który wchodzi w życie
z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą 
od dnia 26 sierpnia 2020 r.;

Ustawa z dnia 7 października 2020 o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-191)

Zmiana podstawy wymiaru zasiłku – na czym polega?

Ustawa zmienia stosowanie art. 40 Ustawy zasiłkowej (Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Przypomnę, iż art. 43 wspomnianej Ustawy, wskazuje, iż podstawy zasiłku nie przelicza się na nowo w w sytuacjach, w których przerwa pomiędzy okresami pobierania zasiłku (tego samego, ale również różnych zasiłków) nie wyniosła co najmniej 3 pełnych miesięcy kalendarzowych.

ZUS, naliczając podstawy zasiłku, odnosi się zaś do swoistego wyjątku, wprowadzonego art. 40 Ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym w sytuacji zmiany wymiaru czasu pracy, podstawa wymiaru powinna być ustalona na nowo jedynie z nowego, zmienionego wymiaru (bez uwzględniania zasad wyliczenia zasiłku ze średniej z ostatnich 12 miesięcy).

Nowelizacja przepisów powoduje, iż przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku wspomniany wyżej art. 40 nie ma zastosowania. Tym samym jeśli doszło do obniżenia wymiaru czasu pracy na podstawie Tarczy Antykryzysowej, należy nadal stosować wyliczenie podstawy ze średniej z 12 miesięcy poprzedzających okres zasiłkowy. Przypomnę w tym miejscu, iż jeśli do zmiany wymiaru czasu pracy doszło na podstawie innej niż Tarcza Antykryzysowa (np. wypowiedzenie zmieniające), poniższe zasady nie mają zastosowania.

Wprowadzenie tego przepisu spowoduje również brak możliwości przeliczenia podstawy w sytuacjach długotrwałych zwolnień chorobowych, podczas których bez przerwy w pobieraniu zasiłku następuje zmiana tytułu pobierania zasiłku (np. zmiana zasiłku z chorobowego na macierzyński lub zmiana zasiłku z chorobowego na świadczenie rehabilitacyjne).

Podstawa prawna działania

Art. 17 „Art. 31zy 1. Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługujących osobom, którym obniżono wymiar czasu pracy na podstawie art. 15g, oraz osobom, którym na podstawie art. 15zf wprowadzono mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę, nie stosuje się przepisu art. 40 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Ustawa z dnia 7 października 2020 o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-191)

Kogo dotyczy zmiana podstawy wymiaru zasiłku?

Niestety, choć wydawało się przez jakiś czas, że mamy szansę na to, iż każda osoba, która została dotknięta zmianą wymiaru zasiłku z uwagi na Tarczę Antykryzysową, zostanie objęta nowelizacją, życie – a w zasadzie Ustawodawca – napisał inny scenariusz. Poniżej szczegółowo omówię grupy osób, które mogą wnieść o przeliczenie zasiłku.

art. 17 pkt 1
1)  obniżenie wymiaru czasu pracy lub wprowadzenie mniej korzystnych warunków zatrudnienia nastąpiło w okresie wcześniej pobieranego zasiłku oraz
2)  między okresami pobierania wcześniejszego i kolejnego zasiłku nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.
art 17. pkt 2
Przepis ust. 1 stosuje się również do osób, którym obniżono wymiar czasu pracy na podstawie art. 15gb.
art. 17 pkt 3 Przepis ust. 1 stosuje się również do osób, którym na podstawie art. 15zzzzzo ust. 2 obniżono wymiar czasu pracy lub wprowadzono mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z podstawy nawiązania stosunku pracy.”;

Ustawa z dnia 7 października 2020 o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-191)

W praktyce więc nowe zasady obejmują Cię, jeżeli:

• przebywałaś na zwolnieniu chorobowym (bądź innym zasiłku) w momencie, w którym pracodawca objął Cię zmianami wymiaru czasu pracy na podstawie wyżej wprowadzonych przepisów;
• przebywałaś na zwolnieniu w momencie wejścia porozumień (jw.) i dalej zmienił się tytuł pobierania zasiłku. Przerwa pomiędzy tymi okresami zasiłkowymi nie przekroczyła 3 miesięcy kalendarzowych.

Przykłady z życia wzięte

1. Pracownica przebywa na zasiłku macierzyńskim od marca 2020, pracodawca w tym samym miesiącu wprowadza porozumienie, wprowadzające obniżony wymiar czasu pracy.
   – Na podstawie dotychczasowych zasad, zasiłek był wyliczony jedynie z obniżonego wymiaru.
   – Na podstawie nowelizacji pracownica ta zostanie objęta ponownym przeliczeniem zasiłku.
   – W tym przypadku powinno zostać uwzględnione przeciętne wynagrodzenie z okresu 12 miesięcy poprzedzających okres zasiłkowy.
   
2. Pracownica przebywa na zasiłku chorobowym od marca 2020. Pracodawca wprowadził porozumienie, zmieniające wymiar czasu pracy w czerwcu 2020. Pracownica w sierpniu 2020 (obniżony wymiar nadal trwa), zmieniła tytuł zasiłku z chorobowego na macierzyński (bez żadnej przerwy).
   – Na podstawie dotychczasowych zasad zasiłek macierzyński został wyliczony na nowo z obniżonego wymiaru czasu pracy.
   – Niezmieniony został wymiar podstawy dla trwającego już wcześniej zasiłku chorobowego.
   – Na podstawie nowelizacji przepisów, pracownica ma prawo do złożenia wniosku o ponowne przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego z uwagi na fakt, iż podlega nowym zasadom.
   – W tym przypadku powinno się uwzględnić tę samą podstawę, która była wyliczona dla zasiłku chorobowego (przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu 12 miesięcy poprzedzających okres zasiłkowy).
   
3. Pracownica przebywa na zasiłku chorobowym od marca 2020. Pracodawca wprowadził porozumienie, zmieniające wymiar czasu pracy w kwietniu 2020. Pracownica przerwała zasiłek chorobowy na cały sierpień 2020. W tym okresie obejmował ją pełny wymiar czasu pracy (koniec porozumienia w lipcu 2020). Pracownica we wrześniu 2020 zmieniła tytuł zasiłku z chorobowego na macierzyński (bez żadnej przerwy).
   – Na podstawie dotychczasowych przepisów podstawa dla zasiłku chorobowego nie ulegała zmianie.
   – Z uwagi na zmianę tytułu pobieranego zasiłku, zasiłek macierzyński został poddawany ponownemu przeliczeniu. W tym przypadku był brany pod uwagę jedynie sierpień 2020. Działo się tak z uwagi na ponowną zmianę wymiaru czasu pracy (ze zmniejszonego, na pełny). Nie obowiązywała więc zasada naliczenia zasiłku z wynagrodzenia z 12 miesięcy.
   – Na podstawie nowych przepisów pracownica nie będzie miała przeliczonej nowej podstawy zasiłku dla zasiłku macierzyńskiego, gdyż przerwa w zasiłku była krótsza niż 3 miesiące.
   – Pracownicy przysługuje złożenie wniosku o ponowne przeliczenie zasiłku. Podstawa dla zasiłku macierzyńskiego powinna zostać taka sama, jak dla zasiłku chorobowego (12 miesięcy poprzedzających okres zasiłkowy).
   
4. Pracownica przebywa na zasiłku chorobowym od marca 2020. Pracodawca wprowadził porozumienie, zmieniające wymiar czasu pracy w marcu 2020. Pracownica przerwała zasiłek chorobowy na cały sierpień 2020. W tym okresie obejmował ją pełny wymiar czasu pracy (koniec porozumienia w lipcu 2020). Pracownica we wrześniu 2020, zmieniła tytuł zasiłku z chorobowego na macierzyński (bez żadnej przerwy).
   – Na podstawie dotychczasowych przepisów w takim przypadku zasiłek chorobowy został obniżony, zgodnie z wprowadzeniem obniżonego wymiaru czasu pracy. Pod uwagę był wzięty tylko obniżony wymiar, bez uwzględnienia przeciętnego wynagrodzenia z 12 miesięcy.
   – Zasiłek macierzyński został tu ponownie przeliczony z uwagi na fakt zwiększenia etatu do pełnego (koniec porozumienia zmieniającego wymiar czasu pracy). Zasiłek macierzyński został wyliczony z jednego pełnego miesiąca pracy (sierpień 2020).
   – Na podstawie nowelizacji przepisów pracownica ma prawo do zwrócenia się o przeliczenie zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego, gdyż w tej chwili dotyczy jej wyłącznie art. 40 dla wyliczenia podstawy zasiłku chorobowego. Zasiłek chorobowy należy wyliczyć ze średniej z 12 miesięcy poprzedzających okres zasiłkowy.
   – Dalej zasiłek macierzyński powinien również ulec przeliczeniu, gdyż z uwagi na fakt, iż przerwa pomiędzy zasiłkami wynosiła mniej niż 3 miesiące kalendarzowe. Zasiłek macierzyński powinien być taki sam jak zasiłek chorobowy.

Kogo nie dotyczy zmiana podstawy wymiaru zasiłku?

Powyżej pokazałam szczegółowo różne sytuacje, w których masz prawo do złożenia wniosku o przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku.

Jeżeli jednak zostałaś objęta obniżeniem wymiaru czasu pracy, ale w tym okresie nie przebywałaś jeszcze na zwolnieniu chorobowym lub nie rozpoczęłaś już zasiłku macierzyńskiego, nowe zasady nie będą Cię obowiązywały. Nie masz więc podstaw do wniesienia wniosku o zmianę wyliczenia podstawy.

Wniosek o zmianę podstawy wymiaru zasiłku

Ustawa wprowadza dwa dodatkowe warunki konieczne do przeliczenia podstawy wymiaru zasiłku:
– zasiłek wyliczony na nowych zasadach jest korzystniejszy od tego, który został wyliczony w oparciu o przepisy dotychczasowe (mogę sobie wyobrazić sytuację odwrotną, ale jest to jednak niezwykle rzadko spotykane, aby stosując art. 40, czyjaś sytuacja uległa polepszeniu);
– świadczeniobiorca złożył wniosek o ponowne przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku.

Przepisy nie regulują tego, w jakim terminie należy złożyć stosowny wniosek. W mojej opinii nie ma żadnego sensu, by osoby, które nie są objęte przepisami składały wnioski, gdyż spowoduje to jedynie przedłużenie czasu przeliczenia zasiłków osób, które podlegają nowym zasadom.

Jeśli jesteś zatrudniona w firmie poniżej 20 pracowników, wówczas przedmiotowy wniosek powinnaś złożyć w ZUS. Jeśli zaś Twój pracodawca zatrudnia powyżej 20 pracowników i on jest płatnikiem zasiłków, wniosek powinien wpłynąć do niego. W przypadku złożenia go do ZUS, przedłuży to czas wyliczenia podstawy, gdyż organ ten prześle wniosek do pracodawcy. Tego warunku nie znajdziesz w przepisach, ale nie widzę wskazań do tego, aby wnioski kierować inaczej.

Art. 25. Podstawa wymiaru świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przysługujących osobom, o których mowa w art. 31zy13 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, za okres przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, podlega ponownemu przeliczeniu, jeżeli świadczenie wypłacone na podstawie dotychczasowych przepisów jest niższe niż świadczenie ustalone zgodnie z art. 31zy13 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziała- niem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Przeliczenie podstawy wymiaru świadczeń następuje na wniosek świadczeniobiorcy.

Ustawa z dnia 7 października 2020 o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-191)

Czy będą kolejne zmiany?

W Sejmie są jeszcze dwa projekty zmian w przepisach, które miałyby objąć większą grupę osób. W mojej opinii musimy jednak liczyć się z tym, że kolejne zmiany nie wejdą w życie. Oczywiście wspieram inicjatywy pisania pism i maili do osób, od których te sprawy zależą.

Kilka tygodni temu zwróciłam się m.in do Rzecznika Praw Obywatelskich z kolejnym pismem, dotyczącym sytuacji Kobiet oraz osób, które przebywają na długotrwałych zwolnieniach chorobowych, a zostały objęte postanowieniami porozumień i niekorzystnymi zasadami naliczania podstawy wymiaru zasiłku.

W odpowiedzi w dniu 6.10.2020 przesłano mi odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (Departament Ubezpieczeń Społecznych), w którym Ministerstwo odniosło się do planowanych zmian. Szczegółowo omówiono jednak jedynie projekt sejmowy, czyli ten, który omawiam tutaj i który wszedł w życie jako Ustawa. Obawiam się więc, że pominięcie pozostałych projektów może oznaczać, że kolejne zmiany nie nadejdą. Ministerstwo do mnie osobiście jeszcze nie odpisało, ale obiecuję ponowić kontakt.

Poniżej publikuję fragment pisma, który dotyczy przedmiotowego zapytania.

Wzór wniosku o ponowne przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku

Przepisy nie wprowadziły formalnego wzoru wniosku o przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku. Na ten moment ZUS również nie opublikował żadnego wzoru. Dlatego w moim sklepie internetowym pobierzesz wzór wniosku do BEZPŁATNEGO pobrania.

Wzór ten jednak ma duży poziom ogólności, by mogła wypełnić go każda osoba objęta zmianami. Jeśli chcesz, aby wniosek szczegółowo odnosił się do Twojej sytuacji, umów się na konsultacje indywidualne: kontakt@mamaprawniczka.pl

Planowanie ciąży – aspekty prawne, finansowe, zasiłkowe

Zdaję sobie sprawę, że obecna bardzo niepewna sytuacja na rynku pracy sprawiła, że wiele Kobiet odsuwa decyzję o ciąży. Strach przed dramatycznym zmniejszeniem zasiłku ma tu bardzo duże znaczenie. Jeśli czytasz ten artykuł i jesteś na etapie planowania ciąży, zapraszam Cię na WEBINAR, gdzie omówimy właśnie zagadnienia, związane z planowaniem ciąży (również w aspektach finansowych).

_____________________
Mam nadzieję, że lektura tego artykułu pozwoliła Ci mieć większą świadomość Twoich praw i odważniej po nie sięgać.
Jeśli chciałabyś Twój temat omówić indywidualnie zapraszam na konsultacje: kontakt@mamaprawniczka.pl

Z pozdrowieniami,
M.