Zasiłek Opiekuńczy

Ten artykuł miał być o zasiłku opiekuńczym tylko na Dziecko. Gdy jednak omawiam to uprawnienie na warsztatach i wspominam, że przysługuje na znacznie szerszą grupę osób, zawsze pojawia się zaskoczenie. Dlatego poniżej znajdziesz szczegółowe opracowanie tego tematu, w kontekście nie tylko Dzieci.

Co to jest zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy to nic innego jak zwolnienie chorobowe, wystawione w związku z chorobą Dziecka lub innego członka rodziny, nad którym sprawujesz opiekę w okresie trwania tej choroby.

Zasiłek ten jest świadczeniem, wypłacanym przez ZUS osobom, podlegającym ubezpieczeniom społecznym. Tak jak więc przy wszystkich świadczeniach
z ZUS, w sytuacji, w której prowadzisz działalność gospodarczą, pracujesz na podstawie umowy zlecenia, celem posiadania tego uprawnienia, koniecznym jest opłacanie składki chorobowej.

Należy też pamiętać, że podczas pobierania tego świadczenia obowiązują te same zasady, jak w sytuacji zwolnienia chorobowego – nie można w okresie jego pobierania, podejmować pracy zarobkowej.

Świadczenie to przysługuje z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad Dzieckiem lun innym członkiem rodziny.

Kim jest członek rodziny?

Przepisy prawa wymieniają ścisłą grupę osób, które uznawane są tutaj za wspomnianych członków rodziny. Do grupy tej należą:

  • małżonkowie;
  • rodzice,
  • rodzice dziecka – pamiętaj, że na podstawie tego zapisu z zasiłku opiekuńczego po porodzie może skorzystać ojciec dziecka na mamę (w związku z jej stanem zdrowia po porodzie), również w sytuacji,  w której nie są oni małżeństwem;
  • ojczym, macocha;
  • teściowie;
  • dziadkowie, wnuki;
  • rodzeństwo;
  • dzieci w wieku ponad 14 lat – oczywiście w kontekście omawianego zasiłku opiekuńczego na Dziecko, zasiłek przysługuje również na Dzieci do lat 14. O szczegółach przeczytasz poniżej.

Należy pamiętać, iż celem skorzystania z zasiłku koniecznym jest przebywanie we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie pobierania zasiłku.

W praktyce więc, babcia może skorzystać z zasiłku na wnuka, Ty możesz skorzystać
z zasiłku na swojego rodzica, ale jeżeli nie mieszkacie razem, na czas pobierania zasiłku musicie zamieszkać wspólnie.
Dodatkowo z zasiłku nie można skorzystać, jeżeli w domu przebywają inni członkowie rodziny, którzy mogą w tym czasie zapewnić opiekę. Wyjątkiem tutaj są dzieci do 2 roku życia.  Nawet bowiem, jeżeli w domu mieszkają inny członkowie rodziny, którzy mogliby podjąć się sprawowania osobistej opieki nad Dzieckiem, ZUS za uprawnionych do zasiłku zawsze uzna również rodziców.

Jaka jest wysokość zasiłku?

W każdym z powyższych przypadków wysokość zasiłku wyniesie 80% podstawy zasiłku.

Co ważne, jest to obok urlopu i zasiłku macierzyńskiego, wyjątkowa sytuacja, kiedy prawo do zasiłku nabywa się od pierwszego dnia pracy (a więc od pierwszego dnia opłacania składki chorobowej). Nie mamy tutaj więc do czynienia z okresami wyczekiwania.

Pamiętaj, że prawo do skorzystania z zasiłku opiekuńczego nie przysługuje w okresie urlopu wychowawczego. Nieco inaczej wygląda sytuacja podczas urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. W sytuacji, w której Dziecko na które został udzielony zasiłek macierzyński, wymaga hospitalizacji (a mama wykorzystała po porodzie minimum 8 tygodni urlopu macierzyńskiego), może ona urlop ten przerwać, korzystając w tym czasie właśnie z zasiłku opiekuńczego. Przerwany zaś urlop w tej sytuacji nie przepada, a przesuwa się w czasie, na okres po zakończeniu pobierania zasiłku.

Zasiłek opiekuńczy – na jaki czas?

Zasiłek opiekuńczy przewidziany jest w kilku wymiarach czasu:

  • 60 dni na Dziecko (zdrowe do 8 roku życia/ chore do 14 roku życia);
  • 14 dni na Dziecko powyżej 14 roku życia lub innych członków rodziny;
  • 30 dni na Dziecko niepełnosprawne do 18 roku życia.

Zasiłek 60 dni opieki nad Dzieckiem

Z uprawnienia możesz skorzystać w wymiarze 60 dni w roku. Podany wymiar jest wymiarem łącznym na wszystkie Dzieci.
W jakich sytuacjach możesz więc skorzystać z powyższego 60 dniowego limitu?

Opieka nad zdrowym Dzieckiem do lat 8.

Prawo przewidziało kilka sytuacji, w której z zasiłku możesz skorzystać na dziecko zdrowe:

  • zamknięcie żłobka, przedszkola, szkoły – jeżeli nie informowano o takim planie minimum 7 dni wcześniej;
  • choroba opiekuna dziennego lub niani (z którą masz zawartą umowę uaktywniającą);
  • urodzenie kolejnego Dziecka, co uniemożliwia mamie przez jakiś czas opiekę nad Dzieckiem starszym – w tej sytuacji np. ojciec Dziecka może skorzystać z zasiłku na Dziecko starsze;
  • pobyt w szpitalu małżonka lub partnera, który stale opiekuje się Dzieckiem.

Opieka nad chorym Dzieckiem do lat 14

W sytuacji każdej choroby Dziecka, możesz wykorzystać właśnie omawiane zwolnienie, celem sprawowania nad nim osobistej opieki. Koniecznie jednak musisz pamiętać, że 60 dni opieki, będzie przysługiwało tylko do ukończenia przez Dziecko 14 roku życia.

W tym samym czasie z zasiłku (na Dziecko zdrowe/chore)  nie mogą korzystać oboje rodzice. Wyjątkowo traktowane są tutaj sytuacje, w których np. w przypadku dwojga chorych dzieci, jedno będzie hospitalizowane a drugie będzie przebywało w domu.
W przytoczonym przykładzie uprawnionymi do zasiłku opiekuńczego, mogą być oboje rodzice, gdyż koniecznym jest sprawowanie opieki nad dwojgiem dzieci, ale w zupełnie różnych miejscach.

Zasiłek 14 dni opieki nad Dzieckiem chorym lub innym członkiem rodziny

W sytuacji, w której Twoje Dziecko ukończyło 14 rok życia, nadal możesz skorzystać
z zasiłku opiekuńczego na Dziecko chore, ale tutaj musisz liczyć się z tym, że w znaczenie mniejszym wymiarze. Tutaj bowiem przysługuje Ci 14 dni zwolnienia.

Ten wymiar jest identyczny z wymiarzem, przysługującym na innych członków rodziny,
o których pisałam powyżej, ponieważ Dzieci wieku powyżej 14 lat, zostały ujęte w tę właśnie grupę osób.

Zasiłek 30 dni na Dziecko niepełnosprawne 

6 czerwca 2018 zostały zmienione przepisy, dotyczące zasiłku opiekuńczego, uwzględniając wyjątkową sytuację rodziców, opiekujących się Dziećmi niepełnosprawnymi. Poniższe zasady, dotyczą oczywiście również innych członków rodziny, którzy mogliby sprawować w tej sytuacji opiekę i jednocześnie są osobami uprawnionymi do pobierania zasiłku.

Przepisy wprowadzają tutaj zasiłek 30 dniowy.

Na korzyść więc opiekunów Dzieci niepełnosprawnych, przedłużono wymiar zasiłku na Dzieci chore pomiędzy 14-18 rokiem życia i na Dzieci zdrowe w niektórych przypadkach, zmieniając granicę wieku z 8 na 18 lat.

Jakie należy spełnić warunki?

Zasiłek przysługuje na Dziecko zdrowe do ukończenia przez nie 18 roku życia, w sytuacji, w której:

  • poród lub choroba współmałżonka, który stale opiekuje się Dzieckiem, tę opiekę mu uniemożliwia;
  • współmałżonek, stale opiekujący się Dzieckiem przebywa w szpitalu.
    Mamy więc tutaj do czynienia z podniesieniem granicy wieku z 8 do 18 lat
    i zastosowaniem nowego limitu wymiaru zasiłku 30 dni. W sytuacji Dzieci poniżej 8 roku życia, zastosowanie znajdzie możliwość wykorzystania uprawnienia do zasiłku 60 dniowego.

W powyższych sytuacjach, Dziecko do ukończenia 18 roku życia musi posiadać  orzeczenie:

  • o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • albo  o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Zasiłek przysługuje na Dziecko chore do ukończenia przez nie 18 roku życia, w sytuacji, w której posiada orzeczenie o:

  • o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • albo  o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Nowelizacja przepisów z czerwca 2018 wprowadziła dla rodziców/opiekunów Dzieci niepełnosprawnych również uprawnienia w kodeksie pracy, przewidujące możliwość bardziej elastycznego łączenia życia zawodowego z opieką nad Dzieckiem.

Zmiany dotyczą możliwości swobodnego wnioskowania o:

  • system przerywanego czasu pracy;
  • ruchomy rozkład czasu pracy;
  • indywidualnie ustalony czas pracy;
  • pracę w formie telepracy.

Z powyższego uprawnienia może skorzystać:

  • pracownik – rodzic dziecka, posiadającego zaświadczenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, stwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu:
  • pracownik – rodzic:
    a) dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem
    o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz
    b) dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

O szczegółach tych uprawnień, możesz przeczytać TUTAJ.

Marzena Pilarz-Herzyk | Mama Prawniczka

Jeżeli potrzebujesz pomocy indywidualnej, zajrzyj TUTAJ
Jeżeli chcesz być na bieżąco z nowelizacjami w prawie, o których nie zawsze mam możliwość i czas napisać na blogu, zapisz się do NEWSLETTERA.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018 poz.1076)
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636)

Autor: Marzena Pilarz-Herzyk, założycielka MamaPrawniczka.pl
Pamiętaj, że artykuły tu publikowane nie są wykładnią prawa i mają charakter informacyjny. Ich stan prawny jest aktualny na dzień publikacji (lub inny, jeśli zaznaczono w treści). W sprawach indywidualnych, najlepiej skorzystaj z porady prawnej, która opiera się o rzetelną i szczegółową rozmowę, analizę dokumentów etc. Sprawdź szczegóły: KONSULTACJE INDYWIDUALNE. TEST

Komentarze:

  1. Czyli jeśli dziecko jest hospitalizowane bezpośrednio po urodzeniu przez kilka tygodni zasiłek opiekuńczy nie przysługuje?

    1. W pierwszej kolejności mama musi wykorzystać 8 tygodni macierzyńskiego.
      Po tym okresie może przerwać/zawiesić macierzyński do czasu zakończenia hospitalizacji i skorzystania właśnie z zasiłku opiekuńczego.
      Pozdrawiam. Marzena PH

    2. urodzenie kolejnego Dziecka, co uniemożliwia mamie przez jakiś czas opiekę nad Dzieckiem starszym – w tej sytuacji np. ojciec Dziecka może skorzystać z zasiłku na Dziecko starsze;
      Tz mam cc 27.04 na ile dni mąż może wziąć opiekę na starsze dziecko 3.5latka. Do kogo zgłasza się mąż do lekarza czy zakładu pracy.
      Rozumiem że nie traci w tym momencie 2 dni na urodzenie i 14dni ojcowskiego ?

      1. Dzień dobry,
        Samo urodzenie drugiego Dziecka nie uniemożliwia sprawowania opieki nad dzieckiem starszym. Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko przysługuje na czas porodu, pod warunkiem spełniania pozostałych przesłanek, o których mowa w artykule.
        W celu zaplanowania tego czasu i wykorzystania uprawnień, zapraszam na konsultacje indywidualne: kontakt@mamaprawniczka.pl

        Pozdrawiam
        MPH

  2. A czy jeśli dziecko od porodu przebywa w szpitalu już 3,5 miesiąca to czy lekarz może np. teraz wystawić zwolnienie/opiekę za okres np. od 1 maja? Lekarz nie widzi problemu, ale co na to zus? Dopiero dowiedziałam się o takiej opcji a szkoda żeby macierzyński w tak dużym stopniu przepadł. Zwłaszcza że nie wiadomo ile jeszcze dziecko spędzi w szpitalu

    1. Witam,

      W przepisach nie wskazuje się terminu o ile lekarz może wystawić zwolnienie wstecz (w przypadku hospitalizacji).
      Lekarz może więc odpowiednio cofnąć się z wystawieniem ZLA (prosze pamiętać, że Pani musi wykorzystać 8 tyg macierzyńskiego).
      Dalej należy jak najszybciej wypełnić druk Z15 a pracodawca dodatkowo dołącza z3.

      Pozdrawiam
      MPH

  3. A jam taki przykład:
    Mama jest na wychowawczym na jedno dziecko, drugie dziecko zachorowało. Czy tat może wziąć na drugie dziecko zasiłek opiekuńczy?
    Pozdrawiam
    Iza

  4. Zastanawiam się, co oznacza słowo „uniemożliwia” w cytacie „urodzenie kolejnego Dziecka, co uniemożliwia mamie przez jakiś czas opiekę nad Dzieckiem starszym – w tej sytuacji np. ojciec Dziecka może skorzystać z zasiłku na Dziecko starsze;”.. czy wystarczy, że niezbyt dobrze się czuję w połogu, a starsze dziecko jest bardzo absorbujące? Dodam, że mąż wykorzystał już 14 dni opieki na mnie.

    1. Dzień dobry,
      Chodzi o urodzenie i pobyt w szpitalu (co faktycznie uniemożliwia sprawowanie opieki nad dzieckiem starszym).
      Ojciec może wykorzystać opiekę na mamę, nie ma już uprawnienia do skorzystania z opieki na dziecko zdrowe/chore po powrocie mamy do domu.
      Pozdrawiam
      MPH

  5. Co w przypadku gdy matka dziecka jest bezrobotna i dziecko do 1 roku życia zachorowało. Czy ojciec może wziąć dni wolne i ubiegać się o zasiłek na opiekę takiego dziecka?

    1. Dzień dobry,
      Mama w tym przypadku jest rodzicem, sprawującym opiekę.
      Brak przesłanki do korzystania przez drugiego rodzica.
      Pozdrawiam
      MPH

  6. Czy jest możliwość zrezygnowania z zasiłku opiekuńczego, bądź przerwanie go, tak żeby mama mogła wrócić do pracy a dziecko w tym czasie do szkoły? Czy mama może stwierdzić, że dziecko już jest zdrowe czy musi to orzec lekarz?

    1. Dzień dobry,
      To Pani decyduje, w które dni będzie Pani korzystała z opieki.
      Pozdrawiam.

  7. A co w przypadku hospitalizacji dziecka na 16 dniowa rehabilitacje. Pobyt z ojcem. Dziecko powyzej 2 roku zycia. Ja w domu w ciazy 34tydzien plus 4 letnia corka. Nalezy sie mezowi takie zwolnienie? Corka nie ma orzeczenia.

    1. Dzień dobry,
      Tak jak wspomniałam już poprzednio. Artykuł nie wyczerpuje wszystkich życiowych sytuacji. W taki celu zapraszam na konsultacje indywidualne: kontakt@mamaprawniczka.pl
      Pozdrawiam
      MPH

  8. Witam, a mamy przypadek taki – w domu dwoje dzieci 3 latka (chodzi do żłobka), i 3 miesięczne dziecko. Matka na urlopie macierzyńskim i złapała półpasiec. Co może zrobić ojciec w takim przypadku? Żona nie wymaga opieki tylko pomocy z młodszym dzieckiem, bo póki zaraza chce ograniczyć kontakt do minimum (karmienie piersią).

    1. Dzień dobry,
      Moze skorzystać np. z zasiłku opiekuńczego na żonę lub na dziecko.
      Pozdrawiam
      MPH
      _____
      Pamiętaj, że komentarze nie służą analizowaniu indywidualnych spraw (np. z uwagi na bezpieczeństwo danych, które należy podać przy takiej analizie). Jeśli artykuł nie odpowiedział na wszystkie Twoje pytania, chcesz mieć pewność, że porada będzie rzetelnie dopasowana do Twojej sytuacji, zapraszam Cię do skorzystania z konsultacji indywidualnej: kontakt@mamaprawniczka.pl

        1. To zależy, w którym przypadku, bo podałam dwa rozwiązania.
          Szczegółowo chętnie omówię je z Panią podczas konsultacji indywidualnych.
          MPH

          1. Czy ojciec dziecka może skorzystać z urlopu opiekuńczego na kilkumiesięczne dziecko w przypadku kiedy rodzice nie są małżeństwem a istnieje konieczność izolacji matki (bez hospitalizacji) od dziecka ze względu np.na chorobę zakaźna? Matka jest w tym czasie na zasiłku rodzicielskim/macierzyńskim

          2. Dzień dobry,

            co do zasady ojciec dziecka może skorzystać z zasiłku, jeśli choroba mamy uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki.
            Nie ocenię jednak w komentarzu Państwa indywidualnej sytuacji, gdyż mam zbyt mało informacji.

            Pozdrawiam
            MPH

  9. Czy pracodawca może zwolnić pracownicę, która często bierze zwolnienie na dziecko, w ramach przysługujących jej 60 dni w roku, powołując się na dezorganizację pracy w firmie?

    1. Dzień dobry,
      Teoretycznie istnieje taka możliwość.
      Pozdrawiam
      MPH
      _____
      Pamiętaj, że komentarze nie służą analizowaniu indywidualnych spraw (np. z uwagi na bezpieczeństwo danych, które należy podać przy takiej analizie). Jeśli artykuł nie odpowiedział na wszystkie Twoje pytania, chcesz mieć pewność, że porada będzie rzetelnie dopasowana do Twojej sytuacji, zapraszam Cię do skorzystania z konsultacji indywidualnej: kontakt@mamaprawniczka.pl

  10. Dzień dobry.
    Żona jest na wychowawczym (dziecko ma 11 miesięcy), drugie dziecko ma 2,5 roku. Czy mogę iść na zasiłek opiekuńczy, zaznaczę iż żona prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (opłaca wymagane składki, realizuje zlecenia etc), zatem pracuje.

  11. Dzień dobry,
    Żona urodziła na początku marca drugie dziecko. Pierwsze ma 2 latka. Co powinien zrobić tata jeżeli starsze dziecko jest chore?? Czy może wziąć opiekę na chore starsze dziecko jeżeli żona jest w domu??

  12. Dzień dobry,
    Syn i synowa pracują. Muszą być w pracy. Ja pracuję. Wnuk ma 2 lata i chodzi do żłobka. Często choruje. Mam dwa pytania:
    Czy jako babcia mogę skorzystać z zasiłku opiekuńczego i zająć się chorym wnukiem?
    Czy mogę skorzystać z zasiłku opiekuńczego na zdrowego wnuka gdy zamknięty jest żłobek (covid) ?
    Babcia

    1. Dzień dobry,
      Z zasiłku opiekuńczego z ustawy zasiłkowej (60 dnia) – tak. Z zasiłkiu covidowego nie.
      Pozdrawiam
      MPH

  13. Mam takie pytanie . Czy na opiekę może iść ojciec jeżeli żona jest na macierzyńskim i opiekuje się dzieckiem a przedszkole został zamknięte ?

    1. Dzień dobry,
      Co do zasady nie ma podstaw do opieki przez drugiego rodzica.
      Pozdrawiam
      MPH

  14. Witam,

    Czy w czasie urlopu macierzyńskiego zony mogę wziąć na l-4 na drugie chore dziecko??Żona zajmuje sie 4m-czna córeczka, z kolei druga córka niefortunnie skręciła staw skokowy. Wg. zaleceń lekarza nie może chodzić tylko poruszać sie na wózku. Czy należy mi sie zwolnienie/ opieka na starsze dziecko w momencie gry zona opiekuje sie już maluszkiem??

    Pozdrawiam,

    Bartosz

Dodaj komentarz