Władza rodzicielska to formalna więź łącząca rodziców i dziecko. Uprawnia rodzica do podejmowania najróżniejszych decyzji dotyczących dziecka. Począwszy od tego co zje ono na śniadanie, przez to do jakiej pójdzie szkoły, a skończywszy na decyzjach medycznych. Po porodzie zaś uprawnia do podejmowania wszelkich decyzji związanych z opieką nad dzieckiem. Jako opiekun prawny dziecka, rodzic posiadający władzę rodzicielską ma prawo być obecny przy wszelkich czynnościach dokonywanych wobec niego.
Komu przysługuje władza rodzicielska
Władza rodzicielska po porodzie przysługuje co do zasady obojgu rodzicom, choć istnieje od tego szereg wyjątków. Drobne decyzje życia codziennego każdy z rodziców może podejmować samodzielnie, a do tych poważniejszych potrzebna jest ich wspólna zgoda. W przypadku braku takiej zgody decyzję podejmuje sąd rodzinny.
Gdy rodzice żyją oddzielnie, czasami sąd ogranicza władzę rodzicielską jednemu z nich. Ograniczenie władzy rodzicielskiej oznacza, że rodzic ma prawo do podejmowania decyzji tylko co do ściśle określonych spraw (np. wyboru szkoły, wyjazdów zagranicznych, decyzji medycznych), więcej TUTAJ). Taka sytuacja nie następuje jednak z automatu – konieczne jest w tym celu wszczęcie postępowania sądowego.
Czy ojciec zawsze ma władzę rodzicielską?
Wbrew obiegowej opinii, nie wystarczy, że rodzice wiedzą, kto jest ojcem, aby ta osoba automatycznie nabywała z chwilą urodzenia się dziecka władzę rodzicielską. W przypadku gdy nie uregulują swojej sytuacji odpowiednio wcześnie, może się zdarzyć, że ojciec nie będzie prawnym opiekunem dziecka po narodzinach.
Kto ma władzę rodzicielską, jeśli rodzice są małżeństwem?
Ojciec nabywa władzę rodzicielską nad dzieckiem automatycznie w dwóch przypadkach. Staje się tak, gdy mama jest lub niedawno była mężatką – w takim wypadku ojcem dziecka w świetle prawa jest mąż mamy. Co ważne – to mąż mamy zawsze będzie miał władzę rodzicielską, niezależnie od tego, kto jest biologicznym ojcem dziecka. Wynika to z tak zwanego domniemania ojcostwa. Domniemanie obowiązuje w trakcie trwania małżeństwa oraz do 300 dni po jego rozwiązaniu (liczonym od uprawomocnienia się rozwodu), o ile mama nie wyszła ponownie za mąż.
Władza rodzicielska po porodzie w przypadku konkubinatu
W przypadku gdy rodzice nie są małżeństwem, sytuacja prezentuje się całkowicie odwrotnie. Ojciec automatycznie nabędzie władzę rodzicielską nad dzieckiem, tylko jeśli uznał swoje ojcostwo jeszcze w trakcie ciąży. Można tego dokonać we współdziałaniu z mamą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Poza dowodem osobistym będzie do tego potrzebne zaświadczenie o stanie ciąży. Więcej TUTAJ.
Jeśli w trakcie ciąży nie zadbacie o uznanie ojcostwa, to oczywiście nic straconego – można tego dokonać w każdej chwili po porodzie. Zwróć jednak uwagę, że w takiej sytuacji do czasu wizyty w USC ojciec dziecka nie będzie prawnym opiekunem dziecka. Nie będzie mu przysługiwała też w konsekwencji władza rodzicielska – w świetle prawa będzie dla dziecka obcym człowiekiem.
Władza rodzicielska nastolatków
Sytuacja dodatkowo się komplikuje, jeśli rodzice nie są pełnoletni. Pełnoletnia mama nabywa z chwilą porodu władzę rodzicielską nad swoim dzieckiem. Niepełnoletnia – z uwagi na to, że sama jest pod władzą rodzicielską swoich rodziców – niestety nie. W takim wypadku najczęściej noworodek przed wyjściem ze szpitala nie ma opiekuna prawnego. W przypadku niepełnoletniej mamy takiego opiekuna dla dziecka może wyznaczyć wyłącznie sąd rodzinny. Sytuacji nie polepsza fakt, iż nie można tego zrobić zawczasu. Wniosek może być rozpoznany dopiero po porodzie.
Nastoletnia mama nie może też uznać przed USC ojcostwa. Jeśli ma 16 lat, może natomiast wyrazić zgodę na uznanie ojcostwa przed sądem rodzinnym – w tym celu konieczne jest wszczęcie postępowania sądowego. Ojciec może bowiem złożyć oświadczenie o uznaniu ojcostwa także pod warunkiem, że ma ukończone 16 lat.
Jeśli ojciec dziecka jest pełnoletni, do czasu uzyskania pełnoletniości przez matkę, będzie w takiej sytuacji jedynym opiekunem prawnym dziecka. Mamie władza rodzicielska będzie przysługiwała automatycznie od momentu, gdy osiągnie pełnoletniość. Tutaj znajdziesz więcej informacji na ten temat MAŁOLETNIEJ MATKI.
Autorka: Adwokat Aleksandra Wejdelek-Bziuk
www.adwokatkobiet.pl
- www.adwokatkobiet.pl
- Instagram: @adwokatkobiet
- Facebook: @adwokatkobiet
_________________________________
Wraz z narodzinami Dziecka po horyzont otwiera się lista spraw prawnych. Władza rodzicielska niemalże rodzi się z Maleństwem. Jak z pewnością się przekonałaś, to kolejne zagadnienie prawne, które nawet wbrew temu co się wydaje, niesie wiele niespodzianek.
Z pozdrowieniami,
M.
