Urlop uzupełniający po rodzicielskim?

Zanim przepisy o uzupełniającym urlopie macierzyńskim na trwałe wpisały się w kodeks pracy – wszak wejdą w życie dopiero 19 marca 2025 – już mamy za sobą szereg wątpliwości. Wszystko za sprawą tego, że urlop uzupełniający przysługiwać będzie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Nie stanowiłoby to problemu, gdyby zgodnie z przepisami z roku 2023, rodzice nie traktowali już urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego jako całość i nie składali o niego jednego wspólnego wniosku. W praktyce jednak wciąż często spotykamy sytuację, w której mama tuż po porodzie oprócz dokumentów o urlop macierzyński, składa również dokumenty o urlop rodzicielski.

Szczegóły nowego uprawnienia, jakim jest uzupełniający urlop macierzyński, znajdziesz TUTAJ

Urlop macierzyński uzupełniający – nowe zasady

Na początek przypomnę krótko nowe zasady, uzyskiwania prawa do urlopu uzupełniającego, który pozwoli na dodanie nawet 15 tygodni urlopu:

• urodzenie dziecka się przed zakończeniem 28tc lub masa urodzeniowa dziecka nie przekroczyła 1000g (wystarczy spełnić jeden warunek) – rodzice będą mogli uzupełnić urlop macierzyński za każdy tydzień pobytu w szpitalu do upływu 15 tygodni po porodzie (objęte więc zostaną również dzieci urodzone po zakończony, 28tc, ale których masa urodzeniowa nie osiągnęła 1000g)
• urodzenie dziecka po 28 tc, ale przed zakończonym 37tc i z masą urodzeniową większą niż 1000g(muszą zostać spełnione oba warunki) – rodzice będą mogli uzupełnić urlop macierzyński za czas pobytu w szpitalu do maksymalnie 8 tygodni po porodzie;
• urodzenie dziecka po zakończonym 37tc (a więc dzieci, które nie są zaliczane do grupy wcześniaków), które przebywało w szpitalu co najmniej dwa dni, w terminie od 5 dnia po urodzeniu do 8 tygodnia po porodzie (hospitalizacja musi rozpocząć się w terminie pomiędzy 5 dniem a 28 dniem życia dziecka) –rodzice będą mogli uzupełnić urlop adekwatnie do czasu spędzonego w tym okresie w szpitalu pomiędzy 5 dniem życia, a 8 tygodniem życia dziecka.

Urlop macierzyński – wymiar

Wymiar podstawowego urlopu macierzyńskiego, do którego może zostać dodany urlop uzupełniający,  uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi:

• 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka;
• 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci;
• 33 tygodnie – w przypadku urodzenia trojga dzieci;
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci;
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci.

Wzory dokumentów

WZÓR WNIOSKU wraz z oświadczeniem w sprawie drugiego rodzica

Wn4_Wniosek urlop macierzyński – uzupełniający

WZÓR ZAŚWIADCZENIA ZE SZPITALA

Zaświadczenie_urlop_uzup

*Powyższe wzory zostały stworzone na podstawie przepisów Kodeksu Pracy oraz Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2025 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków. Żadna instytucja nie wydała jednego obowiązującego wzoru/formularza.

Wątpliwości w zakresie urlopu uzupełniającego

Zgodnie z nowymi przepisami, urlop macierzyński uzupełniający będzie można rozpocząć po złożeniu wniosku w terminie 21 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego.

Urlop przysługuje zarówno mamie jak i tacie. Wymiar uzupełniający można wykorzystać tylko jednorazowo (rodzice nie mogą się nim dzielić pomiędzy sobą, muszą zdecydować, który z nich będzie z tego wymiaru korzystał).

Urlop uzupełniający należy wykorzystać bezpośrednio po podstawowym wymiarze urlopu macierzyńskiego. To właśnie ta zasada spowodowała wiele wątpliwości. Zgodnie z przepisami należy bowiem uznać, że jeśli mama po porodzie złożyła również wniosek o urlop rodzicielski, który został jej przyznany i będzie on kontynuacją urlopu macierzyńskiego, nie będzie miała możliwości, aby wykorzystać uzupełniający urlop macierzyński. Nie będzie bowiem możliwości, aby urlop uzupełniający rozpoczął się bezpośrednio po macierzyńskim (rozpoczynałby się bezpośrednio po rodzicielskim,

W dniu 29 stycznia 2025, zadałam więc Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pytanie w tej sprawie, którego fragmenty prezentuje poniżej:

W nawiązaniu do Art. 180². § 1. Kodeksu Pracy Pracownica albo pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego .

Moją wątpliwość budzi fakt, iż pomimo, że od kwietnia 2023 Kodeks pracy nie przewiduje korzystania z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w opcji „z góry”, wciąż wiele kobiet składa jeden wniosek. Wielu przedsiębiorców na dzień dzisiejszy wciąż nie jest świadomych, że takie zmiany nastąpiły lub błędnie twierdzą, że wnioskowanie o całość urlopu jest wymagana przepisami, w sytuacji, w której matka chciałaby uzyskać 81,5% zasiłku. W nawiązaniu do powyższego w takich sytuacjach, należy twierdzić, iz prawdopodobnie matka nie będzie miała prawa do urlopu uzupełniającego. W przypadku złożenia w terminie 21 dni po porodzie wniosku o urlop macierzyński i jednocześnie o urlop rodzicielski, należy przyjąć, że te urlopu zostały przyznane. Kodeks pracy nie przewiduje procedury wycofania wniosku o urlop rodzicielski, nawet jeśli ten jeszcze nie rozpoczął się. Przerwanie rodzicielskiego możliwe zaś jest tylko za zgoda pracodawcy. W jaki sposób przewidują więc Państwo stosowanie przepisu o bezpośredniości wobec matek, które złożyły wspólny wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski.

Interpretacja MRPiPS oraz ZUS

W dniu 26 lutego 2025 otrzymałam odpowiedź Ministerstwa w tej sprawie, która rzuca na sytuacje całkiem nowe światło, które jest świetną wiadomością dla rodziców Wcześniaków i dzieci z chorobami, wymagającymi hospitalizacji tuż po porodzie.

• Urlop uzupełniający przysługiwać będzie również rodzicom w przypadkach, w których mama złożyła wniosek o urlop rodzicielski w terminie 21 dni po porodzie (co prawda w opinii podkreślono złożenie wniosku o długi zasiłek, ale zakładam, że tu nie pojawią się kolejne wątpliwości).
• W każdym przypadku wniosek o urlop uzupełniający, należy złożyć w terminie 21 dni przed końcem urlopu macierzyńskiego (podstawowego).
• Urlop uzupełniający rozpocznie się w każdym przypadku bezpośrednio po macierzyńskim.
• Urlop rodzicielski zostanie odpowiednio przesunięty w czasie i rozpocznie się bezpośrednio po urlopie uzupełniającym.
• Nie trzeba składać dodatkowych dokumentów w temacie przesunięcia urlopu rodzicielskiego.

Jednocześnie z art. 1802 Kodeksu pracy wynika, że w przypadkach wskazanych w tym przepisie przysługuje prawo do uzupełniającego urlopumacierzyńskiego – bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Przez okres tego urlopu przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Złożenie tzw. długiego wniosku zasiłkowego w trybie art. 30a ustawy zasiłkowej oznacza m.in. nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Jednakże w przypadku gdy następnie zostanie złożony wniosek o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (którego wykorzystywanie musi rozpocząć się bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim za okres urlopu macierzyńskiego) nastąpi „przesunięcie” okresu, w którym rozpocznie się korzystanie z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Przesunięcie tego okresu nie wymaga składania przez ubezpieczonych dodatkowych wniosków czy też dokumentów, dlatego też należy przyjąć, że będzie się to odbywało „automatycznie”.

Pragnę podkreślić, że w celu skorzystania z zasiłku macierzyńskiego za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, nie ma potrzeby wycofywania uprzednio złożonego wniosku. Złożenie wniosku o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego spowoduje, że rozpoczęcie korzystania z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego nastąpi po zakończeniu wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.