Dodatkowy zasiłek opiekuńczy – koronawirus (COVID-19)

Artykuł poprawiony w odniesieniu do kolejnych zmian w prawie i aktualny na dzień 4 maja 2020.

Z dniem 26 kwietnia placówki zostały zamknięte do 24 maja.
Po kilku zmianach o czym przeczytacie szczegółowo TUTAJ, przedszkola i żłobki mogą zostać otwarte z dniem 6 maja. Rodzice jednak nie mają obowiązku skorzystać z tej opcji i mogą nadal pozostawić dzieci w domu z prawem do zasiłku opiekuńczego.


Od kilku dni przygotowywałam zapasy czasu na to, aby tłumaczyć Wam zasady prawa stosowane podczas zwalczania COVID-19. Moje przypuszczenia dzisiaj stały się faktem, ogłoszono zamknięcie placówek edukacyjnych. A ponieważ utonęłam w pytaniach i wątpliwościach, poniżej postaram się zebrać wszystkie informacje w jednym miejscu.

Ostateczny termin zamknięcia placówek edukacyjnych to 12 marca – 24 maja 2020.

Zasiłek opiekuńczy na dziecko zdrowe

Zasiłek ten od lat istnieje w Ustawie zasiłkowej, ale nie jest to uprawnienie często wykorzystywane. Można wykorzystać go na dziecko zdrowe, które nie ukończyło 8 roku życia. Zasiłek przysługuje, jeśli:
– zamknięto żłobek, przedszkole, szkołę, klub dziecięcy, do którego chodziło dziecko;
– zachorowała niania, która posiada z nami umowę;
– poród kolejnego dziecka;
– rodzic, który sprawuje opiekę nad dzieckiem trafił do szpitala lub jest chory, a choroba ta uniemożliwia mu sprawowanie opieki nad dzieckiem.

Należy tu dodatkowo pamiętać, że w przypadku dzieci powyżej 2 roku życia, zasiłek nie będzie przysługiwał rodzicom, jeśli inny domownik (członek rodziny) może sprawować opiekę nad dzieckiem.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Przepisy nowej Ustawy, dotyczącej zwalczania COVID-19, wprowadziły DODATKOWY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY w wymiarze 14 dni na wypadek zamknięcia żłobków, przedszkoli, szkół, klubów dziecięcych, do których uczęszczało Dziecko. Sprawdź poniżej szczegółowe warunki, o których musisz wiedzieć, aby skorzystać z tego uprawnienia.

Informacje z konferencji Prezydenta i Premiera: w przypadku decyzji o przedłużeniu zamknięcia placówek, zasiłek opiekuńczy zostanie przedłużony o kolejne 14 dni. Na ten moment brak informacji czy zostanie zmieniona granica wieku.

-> AKTUALIZACJA: granica wieku nie została zmienione w późniejszym terminie; kolejne rozporządzenia przedłużyły możliwość korzystania z zasiłku do dnia 24 maja 2020.

WARUNKI PRZYZNAWANIA

– Zasiłek dodatkowy przysługuje rodzicom. W tym wypadku przyznano go jedynie rodzicom (ma to na celu ograniczenie kontaktu dzieci np. z dziadkami).
– Dziecko nie ukończyło 8 roku życia (bierze się pod uwagę dzień urodzenia dziecka).
– Dziecko uczęszczało do żłobka, szkoły, przedszkola, klubu dziecięcego.
– Co do zasady zasiłek nie przysługuje dwojgu rodzicom w tym samym czasie.
– z dniem 26 marca zmieniono zasady i przyznano prawo do zasiłku również w przypadku, gdy dzieckiem zajmowała się dotąd niania (zatrudniona na umowę) lub opiekun dzienny.

Ważne!
1. Jeśli dziecko nie uczęszczało do powyżej wymienionych placówek, zasiłek nie przysługuje.
2. Jeśli w domu jest rodzic, który na codzień sprawuje opiekę nad dzieckiem (np. mama na urlopie macierzyńskim na drugie dziecko), zasiłek opiekuńczy dla drugiego rodzica nie przysługuje.
3. Jeśli dziecko było do tej pory pod opieką niani, zasiłek przysługuje od dnia 26 marca.

WYMIAR i WYSOKOŚĆ ZASIŁKU

– Wymiar dodatkowego zasiłku opiekuńczego obejmuje okres od 12 marca do 24 maja.
– Ten wymiar nie jest odejmowany od dotychczasowego wymiaru 60 dni.
– Wysokość zasiłku opiekuńczego wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Wysokość podstawy oblicza się dokładnie tak samo, jak w przypadku zasiłku chorobowego.

FORMALNOŚCI

– Zasiłek wypłacony zostanie Ci, po złożeniu oświadczenia o sprawowaniu opieki nad dzieckiem, które udostępnił ZUS. Bardzo zminimalizowano konieczność formalności.
– Dokument powinien zostać złożony do pracodawcy, w przypadkach, gdy to pracodawca jest płatnikiem składek (umowa o pracę, umowa zlecenia) lub bezpośrednio do ZUS, w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą.
– Zgodnie z zaleceniami #zostańwdomu w przypadku pracodawcy, wyślij za pośrednictwem kuriera. Jeśli jesteś przedsiębiorcą, wykorzystaj platformę online ZUS PUE. Na platformie należy wypełnić wniosek ZAS-58.

Wzór wspomnianego oświadczenie, który wklejam poniżej, pochodzi ze strony www.zus.pl

Oświadczenie aktualne od 12 marca 2020

Kiedy drugi rodzic NIE może sprawować opieki nad Dzieckiem

Wyżej wskazałam, że jednym z warunków do uzyskania prawa do zasiłku jest fakt, iż drugi rodzic w tym czasie nie może sprawować opieki nad dzieckiem. Właśnie z tego to powodu, ojcu dziecka nie przysługuje zasiłek, jeśli mama przebywa w tym czasie na urlopie macierzyńskim (nawet na inne dziecko). Przyjmuje się bowiem, ze może ona zając się również dwójką czy trójką dzieci w tym samym czasie.

Wymienię poniżej przypadki, które są wskazane jako te, w których drugi rodzic z pewnością nie może zapewnić opieki dziecku, gdyż:

  • jest całkowicie niezdolny do pracy,
  • jest chory,
  • nie jest sprawny fizycznie lub psychicznie ze względu na swój wiek,
  • prowadzi gospodarstwo rolne,
  • jest pracownikiem, który odpoczywa po pracy na nocnej zmianie,
  • prowadzi działalność,
  • nie jest zobowiązana do opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeśli odmawia sprawowania opieki.

Zamknięcie placówek edukacyjnych

W dniu 11 marca 2020 podjęto decyzję o zamknięciu szkół, przedszkoli, żłobków, klubów dziecięcych.

Okres zamknięcia placówek to 12- 25 marca 2020 włącznie.

W dniach 12-13 marca szkoły i przedszkola (nie dotyczyło żłóbków) organizowały zajęcia opiekuńcze dla dzieci, których rodzice nie byli w stanie zorganizować osobistej opieki. Należało traktować to jako rozwiązanie wyjątkowe.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w wymiarze 14 dni i nie musi być wykorzystywane w dniu wolne od pracy. Dzięki temu można rozpocząć go w dniu 12 marca i liczba przewidzianego okresu będzie wystarczająca do dnia 25 marca.

Ważne! Jeżeli Twój pracodawca nie przyjął oświadczenia, ze względu na kwestie dyspozycji placówek w dniach 12-13 marca, popełnił błąd. Zasiłek przysługuje od 12 marca.

Na wypadek przedłużenia zamknięcia placówek, na dzień dzisiejszy można korzystać z puli 60 dni zasiłku opiekuńczego, zwyczajowo przewidzianych prawem.

Kolejnymi Rozporządzeniami zasiłek został wydłużony do 24 maja 2020.

Komu przysługuje zasiłek

Na koniec chciałam wyjaśnić coś, co de facto mogłoby stanowić początek tego artykułu. Wbrew powszechnej ostatnio opinii, to nie jest rozwiązanie tylko i wyłącznie dla osób, zatrudnionych na umowę o pracę.

Zasiłek bowiem przysługuje każdej osobie ubezpieczonej, która opłaca składkę chorobową (zarówno obowiązkową, jak i nieobowiązkową), czyli:
– pracownikom, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę;
– osobom wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia;
– osobom, prowadzącym działalność gospodarczą.

Warto również wiedzieć, że zasiłek opiekuńczy nie podlega okresom wyczekiwania, a więc przysługuje od pierwszego dnia, po wpłaceniu składki chorobowej.

Zasiłek opiekuńczy a praca

Zasiłek opiekuńczy należy traktować na podobnych zasadach, które stosujemy wobec zasiłku chorobowego. W trakcie pobierania zasiłku nie można więc wykonywać pracy zarobkowej, ani prowadzić działań, które w przyszłości miałyby prowadzić do osiągnięcia dochodów.

Należy spodziewać się, że ze względu na olbrzymią ilość wniosków złożonych o ten zasiłek, wypłaty beda wiązały się z kontrolami. Tym bardziej chciałabym uwrażliwić na prowadzenie zwłaszcza biznesów online.


Ważne!
1. Jeśli jeden z rodziców świadczy obecnie pracę zdalnie, to niezależnie od faktu, iż przebywa w domu, drugi rodzic może skorzystać z zasiłku opiekuńczego.
2. Jeśli rodzic świadczy prace zdalnie, nie może za ten sam okres czasu pobierać zasiłku opiekuńczego.

Istotne zmiany w zasiłku od 31 marca 2020

Na mocy nowelizacji Ustawy z dnia 31 marca 2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw zasiłek opiekuńczy został przedłużony o kolejne 14 dni.

Przedłużenie zasiłku przysługuje od dnia 26 marca 2020.
Na dzień dzisiejszy zamknięcie szkół ogłoszono do Świąt, a więc możliwy powrót określono na dzień 14 kwietnia (ostatni dzień roboczy to zaś 10 kwietnia). Zasiłek przysługuje na dni, w których rodzic był zobowiązany do świadczenia pracy.

Komu przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
1. Zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom, którzy wychowują dziecko do 8 roku życia. Jednocześnie dziecko musiało uczęszczać do szkoły, przedszkola, żłobka klubu dziecięcego.

2. Zasiłek po nowelizacji przysługuje również w sytuacjach, w którym dziecko było pod opieką niani lub opiekuna dziennego (opiekun dzienny to nie są dziadkowie, ciocie), a Ci nie mogą teraz sprawować opieki nad dzieckiem. W tym miejscu mowa o niani, która była zatrudniona na umowę uaktywniającą. Tutaj również mowa o dzieciach, które nie ukończyły 8 roku życia.

3. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły przysługuje także rodzicom dzieci niepełnosprawnych według poniższych kryteriów:
– do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
– do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
– które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

4. Zasiłek przysługuje również rodzicom bądź opiekunom osób dorosłych, w przypadku zamknięcia:
– szkoły;
– ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego;
– ośrodka wsparcia;
– warsztatu terapii zajęciowej;
– innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze.

Zasiłek przysługuje w przypadku, w którym drugi rodzic nie może zapewnić opieki nad dzieckiem.

Jeżeli nie zostały spełnione powyższe kryteria, zasiłek NIE przysługuje.

Złożenie oświadczenia przed nowelizacją ustawy
W przypadkach, w których rodzice złożyli oświadczenia, konieczne do uzyskania zasiłku przed dniem 31 marca, jako kontynuację poprzedniego oświadczenia, nie ma konieczności składania ponownie wniosku. Zasiłek zostanie rozpatrzony na podstawie złożonego już dokumentu.

Przykłady:
1. Mama pracuje zdalnie. Czy tacie przysługuje zasiłek opiekuńczy? TAK.
2. Mama przebywa na urlopie macierzyńskim na drugie dziecko. Czy tacie przysługuje zasiłek na dziecko, które uczęszczało do przedszkola i ma 4 lata? NIE.
3. Mama przebywa na urlopie wypoczynkowym. Czy tacie przysługuje zasiłek opiekuńczy na dziecko w wieku 3 lat, które uczęszczało do przedszkola? NIE.
4. Dzieckiem do tej pory zajmował się dziadek. Czy mamie przysługuje zasiłek opiekuńczy? NIE.

Jeżeli zamknięcie szkół zostałoby przedłużone, na mocy Rozporządzenia prawo do dodatkowe zasiłku może być przedłużone.

Istotne zmiany w zasiłku od 4 maja 2020

Zmianami Rozporządzeń z dniem 6 maja wprowadzono możliwość otwarcia przedszkoli, żłobków.

O otwarciu placówki decyduje organ założycielski, więcej informacji znajdziesz TUTAJ.

Rodzic nie ma obowiązku zdecydowania się na korzystanie z otwartej placówki. Jeśli podejmie decyzję o tym, że dziecko narazie pozostaje w domu, nadal ma prawo do korzystania z zasiłku opiekuńczego w okresie 4-24 maja 2020. Pamiętaj, że obowiązuje nowy wzór oświadczenia na ten okres czasu (wzór po pobrania wyżej).

Istotne zmiany w zasiłku od 15 maja 2020

Dzisiaj skierowano do podpisu Ministra Projekt Rozporządzenia, dotyczący dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Zasiłek będzie przysługiwał do dnia 14 czerwca.


Szczerze powiedziawszy liczyłam, że to Rozporządzenie rozwieje już wątpliwości co do tego, jak będzie wyglądała sytuacja do samych wakacji, ale jak widać ktoś lubi budować napięcie… Tym samym na wszystkie pytania o to, czy jest szansa aby na ostatnie dwa tygodnie dzieci miały wracać do placówek, nie znam odpowiedzi. Bo choć to wydaje się nieracjonalne, to jednak niewiele mnie teraz jest w stanie zaskoczyć.

Z zasiłku mogą korzystać rodzice, którzy sprawują osobiście opiekę z powodu:

  • dalszego zamknięcia placówek tj. żłobka, przedszkole, klub dziecięcy, szkoła;
  • niemożności sprawowania opieki przez nianię lub opiekuna dziennego;
  • ograniczonego funkcjonowania placówek edukacyjnych, co uniemożliwi uczęszczanie Dziecka do tejże placówki (ograniczona liczba Dzieci);
  • podjęcia decyzji o osobistym sprawowaniu opieki nad Dzieckiem (czyli pomimo otwarcia placówki, rodzic może nie zdecydować się na uczęszczanie tam przez Dziecko).

Co zrobić jeśli zasiłek nie przysługuje

Zdaję sobie sprawę z tego, iż wielu pracowników, nie ma możliwości skorzystania z powyższego uprawnienia. Poniżej wymienię inne, które mimo wszystko mogą, a często muszą być rozwiązaniami w bieżącej sytuacji:
1. Urlop wypoczynkowy – pracodawca musi wyrazić zgodę,
2. Urlop bezpłatny – pracodawca musi wyrazić zgodę;
3. Dwa dni dodatkowego urlopu (tzw. opieka na dziecko do 14 roku życia) – wniosek musi skutecznie dotrzeć do pracodawcy przed rozpoczęciem korzystania z tego uprawnienia. Pracodawca odmawiając de facto powinien wskazać inny termin;
4. Cztery dni urlopu na żądanie – decyduje pracownik;
5. Prośba o umożliwienie pracy zdalnej.

Jeśli nadal masz wątpliwości, jak korzystać prawidłowo z zasiłku, opublikowałam artykuł dedykowany kadrze medycznej. Na przykładach tam przedstawionych sprawdzisz na prawdziwych sytuacjach, kiedy zasiłek przysługuje/nie przysługuje. Artykuł znajdziesz TUTAJ

Autor: Marzena Pilarz-Herzyk, założycielka MamaPrawniczka.pl
Pamiętaj, że artykuły tu publikowane nie są wykładnią prawa i mają charakter informacyjny. Ich stan prawny jest aktualny na dzień publikacji (lub inny, jeśli zaznaczono w treści). W sprawach indywidualnych, najlepiej skorzystaj z porady prawnej, która opiera się o rzetelną i szczegółową rozmowę, analizę dokumentów etc. Sprawdź szczegóły: KONSULTACJE INDYWIDUALNE. TEST

Komentarze:

  1. A ja mam taki problem. Wróciłam do pracy. Moje dziecko ma rok i 3 miesiące. Nie chodzi do żłobka. Mieliśmy dzielić się opieką nad dzieckiem z teściem, ale zmienili mu godziny pracy ze względu na pandemię i nie mam teraz z kim zostawić dziecka. Czy w związku z tym mam jakiekolwiek prawo do zasiłku?

    1. Mąż pracuje w sklepie. Ja przebywam na urlopie macierzyńskim. Mamy w domu 10-miesięczne dziecko, 3 letnie oraz 10 letnie czy mężowi przysługuje zasiłek opiekuńczy z racji zamknięcia przedszkola?
      Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
      Pozdrawiam

        1. Dzień dobry, nie wszystkie osoby mają dostęp do instagrama, czy jest możliwość udostępnienia materiałów na fb?

          1. Dzień dobry,
            Udostępniłam mnóstwo bezpłatnych informacji za równie na instagramie jak i na facebooku. Jeśli tutaj nie ma odpowiedzi na Państwa pytanie, zapraszam na konsultacje indywidualne: kontakt@mamaprawniczka.pl
            Pozdrawiam
            MPH

  2. Witam, co w przypadku kiedy mąż jest nauczycielem, z racji zamknięcia szkół przebywa w domu (nie korzysta z zasiłku opiekuńczego). Natomiast ja chciałabym skorzystać z 14 dni zasiłku opiekuńczego (dwójka dzieci 4 i 2 lata). Czy mogę oświadczyć we wniosku, że w danym okresie był małżonek, który mógł sprawować opiekę na dziećmi i otrzymać zasiłek?

  3. Dzień dobry, a co w przypadku jak są zakmniete żłobki a żłobek oczekuje od nas zapłaty za te dwa tygodnie? Czy jest to zgodne z prawem czy możemy odmówic zapłaty jeśli i tak żłobek nie sprawuje opieki nad dzieckiem?

    1. Dzień dobry,
      Prywatne placówki nie mają podstaw prawnych do pobierania opłat. Polecam jednak negocjacje w tym zakresie tak, aby ciężar tej sytuacji rozłożył się jakoś na dwie strony. Wiadomo, że rodzicom zależy na tym, aby dzieci miały gdzie wrócić, ale z drugiej strony nie widze powodu, aby rodzice (w grupie których są rodzice w bardzo trudnych sytuacjach), mieli bez podstaw prawnych ponosić całościowe koszty tylko dlatego, aby zapewnić bezpieczeństwo drugiej strony.
      Pozdrawiam
      MPH

  4. Pracuję w trybie zmianowym 12 godzinnym. Dyżury dzienne od 7.00 do 19.00 i nocne od 19.00 do 7.00. Mąż pracuje od poniedziałku do piątku od 7.30 do 15.30. Kiedy idę na noc do pracy on jest w domu i zajmuje się dzieckiem. Czy mogę wziąć zasiłek na dyżury nocne skoro będę miała zapewnioną opiekę?

  5. Dziękuje bardzo za odpowiedź. Jak wiemy czas zamknięcia szkół/żłobków się przedłużył do świąt, niestety Pani dyrektor żłobka oczekuje zapłaty za czynsz w miesiącu kwiecień, gdy powiedziałam jest ze jest to nie zgodne z art 495 par. 1 to dalej decyzji nie chce zmienić bo powołuje się na to że to nie jest jest wymysł tylko rządu, i ona musi zapewnić koszta pracowników i wgl żeby przetrwać i od tego zależy być czy nie być. Co mogę dalej zrobić w tej sytuacji, gdyż nie chce ponosić kosztów za niewykonaną usługę a ona idzie dalej że musimy zapłacić i już. Zaproponowała mi też abym wypowiedziała umowę, i wtedy odliczy koszt tych dni, ale wiadomo po całej tej sytuacji chce aby dziecko miała gdzie wrócić, więc nie jest to dla mnie rozwiązanie. Pozdrawiam serdecznie

    1. Dzień dobry,
      Zapraszam do konsultacji w ramach porad prawnych indywidualnych: kontakt@mamaprawniczka.pl
      Nie omawiam publicznie zagadnień, związanych z analizowaniem konkretnych spraw.
      Pozdrawiam
      MPH

  6. Witam, Co jeśli dziecko uczęszczało do klubu malucha i zajęcia sensoryczne dwa razy w tygodniu ? Czy kwalifikuje się do zasiłku ?

    1. Dzień dobry,
      Udostępniłam mnóstwo bezpłatnych informacji za równie na instagramie jak i na facebooku. Jeśli tutaj nie ma odpowiedzi na Państwa pytanie, zapraszam na konsultacje indywidualne: kontakt@mamaprawniczka.pl
      Pozdrawiam
      MPH

Dodaj komentarz