Niektórzy wierzą, że miłość będzie trwała wiecznie, a związek małżeński zawarty przez kochających się ludzi zakończy się dopiero z chwilą śmierci jednego z nich. Nie możemy jednak przyjmować za pewnik tego, że na zawsze będziemy trwali w szczęśliwym związku. Doświadczenie wskazuje bowiem, że życie pisze różne scenariusze.
W ciągu roku w Polsce zawieranych jest ok. 200 tys. małżeństw, zaś rozpada się ok. 70 tys. W przypadku rozwodów obserwujemy tendencje rosnącą, zwłaszcza w dużych miastach.
Przesłanki rozwodu – kiedy sąd nie orzeknie rozwodu?
Rozstanie, separacja czy rozwód niosą za sobą wiele zmian, a często także dramatów. Zanim więc wystąpimy do Sądu z pozwem o rozwód, warto rozważyć wszystkie za i przeciw. Ustalić, czy zachodzą przesłanki do tego, aby rozwód został orzeczony.
Nie zawsze bowiem jest to możliwe. Prawo w Polsce ogranicza w niektórych sytuacjach możliwości Sądu co do orzeczenia rozwodu, nawet wtedy, gdy żądają go oboje małżonkowie.
Polskie prawo wyraźnie reguluje i określa warunki, jakie muszą zaistnieć, żeby rozwód został przez Sąd orzeczony. Reguluje je Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 56-61.
Żeby zatem Sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód, między małżonkami musi nastąpić trwały i zupełny rozkład pożycia. Cóż to oznacza w praktyce? Że między małżonkami muszą ustać więzi na trzech płaszczyznach: emocjonalnej/uczuciowej, fizycznej i gospodarczej.
Nie mogą to być krótkotrwałe „przestoje” i kłótnie.
Sąd w trakcie postępowania dowodowego będzie ustalał, czy ww. więzi między małżonkami ustały, jak również czy ustały one w sposób trwały, ponieważ tylko ustanie wszystkich więzi może stanowić o zupełnym rozpadzie pożycia między małżonkami.
Co stanowi o ustaniu więzi?
Jest to m.in. brak miłości, bliskości emocjonalnej, brak współżycia seksualnego małżonków (przynajmniej kilka miesięcy przed rozwodem), prowadzenie odrębnego gospodarstwa domowego, posiadanie odrębnych rachunków bankowych.
Uwaga: zdarza się, że pomimo wspólnego zamieszkiwania ze sobą (np. z uwagi na brak możliwości opuszczenia mieszkania przez jedno z małżonków) i dzielenia się opłatami za utrzymanie mieszkania, sąd może uznać, że doszło do ustania także więzi gospodarczej.
Co wskazuje na trwały rozpad pożycia?
Druga przesłanka rozwodu zostaje spełniona wtedy, gdy rozpad pożycia ma charakter ostateczny, czyli taki, którego nie można odwrócić.
Znów zatem Sąd, na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, będzie musiał ocenić, czy są szanse na pogodzenie się małżonków i ich powrót do wspólnego życia, czy też szans tych nie ma.
Dlatego nie wypełni przesłanki trwałości rozpadu związku sytuacja krótkotrwałego okresu kłótni małżonków, nieporozumień i czasowego ustania więzi.
Polskie prawo nie wskazuje wyraźnie, jak długi musi być czas rozpadu pożycia, jednak praktyka wskazuje, że musi to być czas przynajmniej kilku miesięcy. Oczywiście im dłuższy ten czas jest, tym większe i pewniejsze są podstawy do orzeczenia przez Sąd rozwodu.
Kiedy sąd nie orzeknie rozwodu?
Polskie prawo reguluje i określa nie tylko warunki, jakie muszą zaistnieć, żeby Sąd udzielił małżonkom rozwodu. Wskazuje również, kiedy rozwód nie zostanie orzeczony.
Zdarzają się bowiem sytuacje, kiedy mimo zupełnego i trwałego rozpadu pożycia stron, Sąd nie orzeknie rozwodu.
Dzieje się tak wtedy, gdy występują tzw. negatywne przesłanki rozwodu:
- gdy na skutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci;
- rozwodu żąda małżonek, który jest wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi małżonek nie wyraża na to zgody (chyba, że odmowa zgody jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego),
- orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Dobro małoletnich dzieci
W pierwszym przypadku sprawa wydaje się prosta. Dobro małoletnich dzieci jest dla Sądu kwestią nadrzędną, dlatego będzie on badał, czy rozwód nie wpłynie niekorzystnie na rozwój dzieci. Brany jest tutaj pod uwagę przede wszystkim rozwój emocjonalny, a nie finansowy, jak również to, czy wskutek rozwodu nie ustaną bądź w znacznej mierze nie osłabną więzi z którymś z rodziców.
Praktyka i orzecznictwo wyraźnie potwierdzają, że Sąd często orzeka rozwód małżonków posiadających wspólne małoletnie dzieci, jednakże rozpatruje tę sprawę w oparciu o materiał dowodowy przedstawiony na rozprawach, tj. zeznania stron, świadków, opinię biegłego psychologa, czy też badanie przeprowadzone przez OZSS, czyli Opiniodawczy Zespół Sądowych Specjalistów.
Małżonek wyłącznie winny
Druga z przesłanek negatywnych wydaje się bardziej skomplikowana. Występuje ona wówczas, gdy jedno z małżonków nie wyraża zgody na rozwód. Sąd będzie ustalał, który z małżonków jest winnym rozpadu związku. Dzieje się tak dlatego, że gdyby okazało się, iż wyłącznie winnym rozpadu jest małżonek, który wnosi o rozwód, a drugi się temu sprzeciwia, Sąd nie może tego rozwodu orzec.
Jakie są to sytuacje? Np. gdy o rozwód wnosi małżonek, który zdradzał, a następnie opuścił rodzinę. Oczywiście polskie prawo nie byłoby pełne, gdyby nie „wspaniałe” wyjątki. Mianowicie, gdyby np. strony od lat nie mieszkały ze sobą, a małżonek wnoszący o rozwód, założył nową rodzinę, miał dzieci, zaś druga ze stron odmawiałaby rozwodu np. tylko ze względu na zazdrość. W takiej sytuacji są przesłanki do tego, żeby Sąd rozwód orzekł.
Zasady współżycia społecznego – kiedy sąd nie orzeknie rozwodu
Trzecią negatywną przesłanką orzeczenia rozwodu jest przesłanka sprzeczności rozwodu z tzw. zasadami współżycia społecznego.
Trudno precyzyjnie wskazać, czym są te „zasady współżycia społecznego”, gdyż opierają się one na ogólnie przyjętych zasadach etycznych i moralnych. I tak np. Sąd może nie orzec rozwodu, gdy jeden z małżonków jest nieuleczalnie chory, czy też kaleki, a poza małżonkiem nie ma innych osób, które mogłyby mu pomóc.
Podsumowując należy wskazać, że Sąd każdorazowo bada, czy spełnione zostały przesłanki pozytywne do orzeczenia rozwodu, jak również, czy nie występują okoliczności, które orzeczenie rozwodu wykluczają.
W przypadku decyzji o rozwodzie, warto omówić sprawę z prawnikiem i szczerze, bez ukrywania czegokolwiek, przedstawić wszelkie okoliczności faktyczne związane z rozpadem małżeństwa.
Autor: Katarzyna Kraus, Radca Prawny
www.katarzynakraus.pl
- www.katarzynakraus.pl
- Instagram: @katarzyna_kraus
- Facebook: @katarzynakraus
______________
Jak pewnie się domyślasz, cykl o rozwodach to kolejny nowy dział na blogu. Cieszę się, że właśnie Kasia przyjęła zaproszenie do tworzenia tych treści jako ekspert. I jestem przekonana już po tym pierwszym artykule, że wiele mitów rozwodowych zostanie tutaj jeszcze obalonych.
M.
