cz. II – STANDARDY OPIEKI OKOŁOPORODOWEJ – CIĄŻA

Zapraszam Cię dzisiaj do dalszej podróży po Standardach Opieki Okołoporodowej.  Nowy projekt Rozporządzenia z 4 kwietnia obejmuje okres ciąży, przygotowania do porodu, samego porodu, opieki nad matką i noworodkiem, połóg i laktację. Dlatego dzisiaj jeszcze nie rodzimy, jeszcze nie opowiem Ci o tym, jakie uprawnienia masz w czasie porodu, ale o tym, na co możesz liczyć w czasie ciąży i co Standardy przewidują
w kwestii przygotowania się do porodu.
To szczególny dla Ciebie czas, więc cieszę się, że przepisy prawa coraz szerzej odnoszą się do tego okresu.

W cyklu #poradnikuostandardach znajdziesz:
cz. I – informacje ogólne,  zobacz TUTAJ;
cz.II – ciąża;
cz. III – poród;
cz. IV – opieka nad noworodkiem, połóg i laktacja;
cz. V – sytuacja szczególne: poronienie, martwe urodzenie, urodzenie dziecka chorego.

Kto może sprawować nad Tobą opiekę?

Rozporządzenie uszczegóławia kwestię sprawowania opieki nad kobietą ciężarną. Do tej pory znakomita większość ciąż była prowadzenia tylko i wyłączenie przez lekarzy. Rola położnej ograniczała się jedynie do przyjęcia porodu lub ewentualnie w niektórych placówkach (przerobiłam to na swojej pierwszej ciąży) do mierzenia ciśnienia , sprawdzania wagi oraz uzupełnienia wyników badań w karcie ciąży.

Na dzień dzisiejszy, zauważono, iż położne mają jak najbardziej stosowne kompetencje do prowadzenia/współprowadzenia ciąży fizjologicznej (oczywiście nikt nie pomija roli lekarza np. w kwestii wykonywania badań usg etc). Masz teraz prawo wyboru czy regularny kontakt w ciąży będziesz miała z położną czy z lekarzem.

Jednocześnie wprowadzono obowiązek skierowania Cię do położnej podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w ramach świadczeń NFZ. To Twoje prawo, a obowiązek do realizacji przez lekarza i położną.
Z racji faktu, iż do tej pory odsetek kobiet kierowanych tam był bardzo niewielki, dodatkowo położna powinna dokonać wpisu do karty ciąży, co stanowi potwierdzenie objęcia Cię opieką. Generalnie powinna być to położna, która będzie również sprawowała opiekę po porodzie w miejscu Twojego przebywania (tzw. wizyty patronażowe).

Położne odpowiedzialne są za zorganizowanie odpowiedniej edukacji przedporodowej, (ale tym zajmiemy się za chwilę).

Poziomy opieki perinatalnej.

Warto wiedzieć, że placówki medyczne podzielone są według tzw. poziomów opieki perinatalnej (czyli pod kątem ewentualnych komplikacji ciążowych/porodowych). Rozporządzenie wprowadza obowiązek (to nie jest nowość) kierowania kobiety w ciąży do jednostki o poziomie referencyjnym, odpowiednim do Twojego stanu zdrowia
i przebiegu ciąży.

  • I poziom opieki perinatalnej: to opieka nad fizjologicznie przebiegającą ciążą, porodemi połogiem oraz zdrowym noworodkiem (ewentualnie krótkotrwała patologia ciąży);
  • II poziom opieki perinatalnej: to opieka nad ciążą patologiczną średniego stopnia;
  • III poziom opieki perinatalnej: to opieka nad najcięższą patologią ciąży.

Depresja.

Zupełnie czymś nowym jest zwrócenie uwagi na problem, dosięgający dużej liczby kobiet w ciąży, jak i po porodzie, czyli na depresję.

Zgodnie z nowymi wytycznymi ryzyko jej wystąpienia będzie weryfikowane trzykrotnie:

  • I trymestr ciąży (11-14 tydzień);
  • miesiąc przed porodem (33-37 tydzień);
  • miesiąc po porodzie (przez położną patronażową).

Oczywiście ocena tego ryzyka nie będzie wymagała konsultacji u kolejnych specjalistów, a będzie odbywała się na poziomie wizyt u lekarza, prowadzącego ciążą lub położnej, prowadzącej ciażę.

Edukacja przedporodowa.

Przepisy ujednolicają ramy programowe edukacji przedporodowej. Nacisk na edukację ma na celu wpłynięcie na postrzeganie porodu, łagodzenie lęku, co powinno w zamyśle zmniejszyć liczbę  porodów przedwczesnych, interwencji medycznych oraz głównie liczby cięć cesarskich.

Za organizację edukacji odpowiedzialna jest położna.
Uprawnienie do skorzystania z edukacji indywidualnej lub grupowej będzie przysługiwało każdej kobiecie od 21 tygodnia ciąży (do porodu). Chodzi tu o teoretyczne i praktyczne przygotowanie Ciebie i Twojej osoby bliskiej do porodu.

Tu warto zwrócić uwagę, ze Standardy, wprowadzają definicję osoby bliskiej. Ta osoba – wskazana przez Ciebie – może towarzyszyć Ci w całej drodze od ciąży do porodu i dalej. Do grona osób bliskich zaliczono:  małżonka, krewnego lub powinowatego do II stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub inną osobę wskazaną przez Ciebie. Jak więc widzisz, w praktyce może być to każda osoba, wskazana przez Ciebie, nie musi być z Tobą w żaden sposób spokrewniona, spowinowacona, ani związana formalnie.

Zakres edukacji przedporodowej.

Rozporządzenie wprowadzIło bardzo szczegółowy zakres edukacji przedporodowej, która ma dotyczyć:

PORODU, a w szczególności w tym zakresie powinnaś zostać poinformowana o:

  • przygotowaniu do porodu i przygotowaniu  planu porodu (obowiązek, o którym będzie jeszcze mowa niżej);
  • czynnikach, zwiastujących poród;
  • fizjologii porodu, jak również z możliwością skorzystania z odpowiednich pozycji w czasie trwania porodu, użycia odpowiedniego sprzętu i sposobów na łagodzenie bólu;
  • kontakcie mamy i dziecka tuż po porodzie oraz karmieniu piersią;
  • tematyce cesarskiego cięcia ze wskazaniem korzyści i zagrożeń;
  • możliwości pobrania i deponowania tkanek popłodowych (np.krew pępowinowa).

OKRESU POPORODOWEGO, a w szczególności w tym zakresie powinnaś zostać poinformowana o:

  • przebiegu połogu ze szczególnym uwzględnieniem aspektów psychologicznych (cel: zapobieganie depresji);
  • karmieniu i wsparciu laktacji;
  • opiece nad noworodkiem a później niemowlęciem.

WSPARCIA SPOŁECZNEGO W OKRESIE OKOŁOPORODOWYM,  a w szczególności w tym zakresie powinnaś zostać poinformowana o:

  • wsparciu emocjonalnym, informacyjnym, rzeczowym (materialnym).

Plan opieki przedporodowej i plan porodu.

Projekt Rozporządzenia wprowadza obowiązek stworzenia z ciężarną planu opieki przedporodowej i planu porodu, który powinien być dołączony do dokumentacji medycznej zewnętrznej.

Osoba, sprawująca nad Tobą opiekę medyczną zobowiązana jest więc do wspólnego
z Tobą ustalenia planu opieki przedporodowej, która ma w szczególności uwzględniać możliwość/konieczność zakwalifikowania Cię do np. badań prenatalnych czy echokardiograficznych, ale również ustalenia szczegółowego planu porodu.

Zgodnie z Rozporządzeniem będąc w fizjologicznej ciąży masz prawo do regularnych wizyt lekarskich (lub u położnej) co 3-4 tygodnie – w uzasadnionych przypadkach częściej. Taki schemat działania to ok 10 wizyt.
Jeśli chodzi o badania USG, zaplanowano je w następującym rozkładzie:
– 11-14tc
– 18-22 tc
– 27-32 tc
– niezwłocznie po 40tc.

Plan porodu  ma za zadanie określić wszystkie medyczne elementy postępowania podczas porodu wraz ze wskazaniem wyboru miejsca porodu.

Oczywiście oba dokumenty powinny być modyfikowane wraz  z postępem ciąży
i ewentualnie zmieniającą  się sytuacją, potrzebami i Twoimi oczekiwaniami.

Warto podkreślić, ze Standardy jasno wskazują, iż masz możliwość dokonania wyboru miejsca porodu nie tylko w zakresie wyboru szpitala, ale również podjęcia decyzji
o ewentualnym wyborze warunków pozaszpitalnych (poród domowy).
Oczywiście musisz zostać szczegółowo poinformowana o wszystkich za i przeciw obu rozwiązań.
W kwestii szpitala o ile to możliwe ze względu na organizację pracy, powinno być Ci umożliwione wcześniejsze zapoznania z miejscem porodu, wypełnienie dokumentacji medycznej oraz odbycie konsultacji anestezjologicznej. (Od siebie dodam, że wypełnienie dokumentacji wcześniej, niż podczas skurczy porodowych pozwoliłoby mnie osobiście na nie wymuszanie na moim mózgu przypomnienia sobie usilnie swojego drugiego imienia i innych szczegółów 🙂 Naprawdę miałam wrażenie, że te pytania dotyczą kogoś innego… :))

Jeśli zaś chodzi o warunki domowe musisz wiedzieć, ze jak narazie za Standardami nie poszły żadne nowe rozporządzenia, dotyczące finansowania porodów domowych,
co oznacza, że na dzień dzisiejszy poród domowy nie jest finansowany ze świadczeń NFZ. Jego koszt, a właściwie wynagrodzenie położnej musi być pokryte z Twoich środków. W skali kraju koszt ten jest bardzo różny i średnio waha się w okolicy
1 500 – 3 000 zł w zależności od regionu.

Realizacja praw pacjenta. 

Standardy podkreślają wagę zwrócenia uwagi na realizację przysługujących Ci praw, jako pacjentce (czyli w momencie objęcia Cię opieką szpitalną tak na etapie porodu jak również na każdym etapie ciąży).

Personel medyczny jest zobowiązany do stosowania procedur medycznych, związanych
z ciążą, porodem, połogiem, opieką nad noworodkiem, laktacją, zawsze
z poszanowaniem Twojego świadomego udziału w tym procesie.
Musisz być poinformowana na każdym etapie o planowanych procedurach, działaniach. Wciąż będę podkreślała, że chciałabym, aby takie zachowania wynikały z empatii personelu medycznego, a nie z narzuconego na niego obowiązków…

Inne prawa w okresie ciąży.

Jeśli chodzi o ciążę, pamiętaj, ze prawo przewiduje dla Ciebie szereg uprawnień, związanych z prawami pracowniczymi (od szczególnej ochrony stosunku pracy, poprzez szereg uprawnień związanych z ciążą, do urlopów związanych z rodzicielstwem).

Jeśli chcesz przeczytać więcej na ten temat, zapraszam Cię do KOMPENDIUM MACIERZYŃSKIEGO, które znajdziesz TUTAJ.

Ciąża to również czas, co do którego prawo ustala preferencyjne warunki w kwestii opieki medycznej (pierwszeństwo przyjęć, 7 dniowy termin umówienia wizyty do specjalisty, pierwszeństwo w realizacji usług farmaceutycznych). Na ten temat możesz przeczytać TUTAJ.

W kolejnej części #poradnikaostandardach będzie szeroko o porodzie. Jeśli masz wątpliwości w tym temacie napisz do mnie na FB: www.facebook.com/mamaprawniczka lub na e-mail: mamaprawniczka@gmail.com

Marzena | Mama Prawniczka

Podstawa prawna
Projekt Rozporządzenia z dnia 4 kwietnia 2018 w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.

Autor: Marzena Pilarz-Herzyk, założycielka MamaPrawniczka.pl
Pamiętaj, że artykuły tu publikowane nie są wykładnią prawa i mają charakter informacyjny. Ich stan prawny jest aktualny na dzień publikacji (lub inny, jeśli zaznaczono w treści). W sprawach indywidualnych, najlepiej skorzystaj z porady prawnej, która opiera się o rzetelną i szczegółową rozmowę, analizę dokumentów etc. Sprawdź szczegóły: KONSULTACJE INDYWIDUALNE. TEST

Komentarze:

  1. Cześć 🙂
    Jestem w ciąży i zastanawiam się gdzie określono, że uprawnienie do skorzystania z edukacji indywidualnej lub grupowej będzie przysługuje każdej kobiecie dopiero od 21 tygodnia ciąży?
    Myślałam o czymś wcześniej, ale wynika z tego, że każda opieka poprzedzająca 21 tydzień ciąży jest płatna. Czy dobrze rozumiem :)?

    1. Edukacja przedporodowa nie jest absolutnie równoważna z opieką medyczną. Ta druga bezpłatnie przysługuje przez cały okres ciąży (lekarz lub położna). Od 21 tyg przysługuje prawo do edukacji, czyli spotkań z położną, celem omówienia porodu, laktacji etc.
      Zapraszam na blog do wielu artykułów o standardach opieki okołoporodowej (tak to zapisano).
      M.in tutaj
      https://mamaprawniczka.pl/cz-ii-standardy-opieki-okoloporodowej-ciaza/

      Pozdrawiam
      Marzena | Mama Prawniczka

  2. Dzień Dobry.
    Czy ma Pani może jakieś refleksje/ zalecenia w kwestii sposobu wyboru położnej? Z punktu widzenia wizyt przedporodowych i edukacyjnych oraz poporodowych i patronażowych – najlepiej by było znaleźć położną środowiskową w najbliższej przychodni lub w pobliżu miejsca zamieszkania. Ale jeżeli położna ma również zaplanować z nami poród, ocenić stan kobiety rodzącej, założyć noworodkowi opaskę, zacisnąć pępowinę itd. – to czy nie lepiej by było poszukać położnej, która pracuje w szpitalu, w którym będę rodzić?
    Dodatkowo ostatnio usłyszałam, że spotkanie przed porodem z położną nie jest moim prawem, lecz obowiązkiem. I jeżeli nie znajdę położnej do 26 tygodnia ciąży i nie będę miała „pieczątki” od położnej w karcie ciąży, to szpital po przyjęciu mnie na porodówkę ma prawo wezwać MOPS…
    Jestem trochę skonfundowana – z jednej strony mogę sobie zaplanować poród ze „swoją” położną, ale z drugiej strony jaką mam gwarancję, że położna, która będzie faktycznie przyjmować mój poród w ogóle się zainteresuje tym zaplanowanym scenariuszem?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    1. Dzień dobry.
      Informacja o obowiązku spotkania z położną i zawiadamianiem MOPSU jest jakąś bzdurą. Proszę pamiętać, że wszystkie prawa określone SOO to PRAWA kobiety rodzącej, a nie obowiązki… Ja osobiście nigdy nie zgłosiłam się do żadnej położnej, po żadną pieczątkę, jak również zrezygnowałam z wizyt patronażowych „z rejonu”.
      Jeśli chce Pani z kims porozmawiać o wyborze położnej polecam Izę Dębińską – położną. Przedstawi Pani plusy i minusy rozwiązań i najlepiej odpowie na wątpliości. Można umówić się na indywidualne konsultacje porodowe w tym zakresie.
      https://www.facebook.com/cwiczzpoloznaa/

      Pozdrawiam
      Marzena | Mama Prawniczka

  3. Witam, czy edukacja okoloporodowa jest obowiązkowa? Muszę mieć odbyty taki Kurs/szkolenie z Położną czy mogę skorzystać z edukacji okoloporodowej u instruktorki rekreacji ruchowej /fizioterapeuty (nie Położnej – prywatnie) nadmienię że raczej nie będzie to nigdzie odnotowane ale wiem z polecenia że będę bardzo dobrze przygotowana do porodu czy musi to być jedynie dyplomowana Położna? Ktoś to sprawdza? Pyta czy ja zostałam wydrukowana w tym zakresie?

Dodaj komentarz